Hieronder het uiteindelijke verhaal uit het NRC…

In het Brabantse Lierop wordt te veel gedronken. Dus probeert de huisarts er al jaren alles aan te doen om zoveel mogelijk inwoners na carnaval een periode alcoholvrij te houden. Met succes, de actie wordt landelijk opgepakt.

Door onze correspondent
Bram Endedijk

Lierop. Rondom een statafeltje in een zaaltje in het Brabantse Lierop staan elf mannen, de meeste zijn vijftig jaar of ouder. Ze hebben allemaal een pak aan en veren op hun hoed. Op het tafeltje staan glazen bier, volle en halflege. De mannen hebben er vier dagen hossen op zitten, dat betekent zo’n vijftien tot twintig glazen bier per dag. Het is de laatste dag van carnaval.

Een polonaise. Prins Carnaval wordt op een tafel gezet. ,,Hé goade mee, dan goan we carnavallen”, klinkt het door de zaal. Prins Carnaval zwaait met zijn armen mee op de maat. Het is Piet van Oosterhout, 60 jaar, hij staat aan de vooravond van ruim veertig dagen geen alcohol drinken. Van het einde van carnaval tot Eerste Paasdag. ,,Het wordt heel moeilijk”, zegt Piet, met een half biertje in zijn hand. ,,Ik drink bijna elke dag. Maar ik ga mijn best doen.”

Dorpsgenoot Harrie Gubbels valt in het gesprek. ,,Veertig dagen stoppen lukt nooit”, roept hij. ,,Morgen is mijn dochter jarig. En daarna mijn schoonzoon. En daarna moet ik kaarten.” Hij neemt een slok. Dan volgt een schaterlach.

In de gemeente Someren, waar Lierop onder valt, drinken meer mensen tussen 19 en 64 jaar alcohol dan het Nederlandse gemiddelde, zo blijkt uit de Gezondheidsmonitor van de GGD uit 2016. De Gezondheidsraad adviseert om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan een glas per dag. In Someren drinkt 75% meer dan een glas alcohol per dag. In heel Nederland is dat 63%. Ook is het aantal overmatige drinkers in Someren hoger dan in de rest van het land.

Dit was voor huisarts Ferd Raaijmakers in 2009 aanleiding om met een experiment te beginnen: hij haalde toen zo’n twintig dorpsbewoners over om veertig dagen geen alcohol te drinken. Want, zo zag de huisarts bijna dagelijks in zijn praktijk: het drinken van alcohol is in Lierop een vanzelfsprekendheid bij zowat elk evenement. Raaijmakers: ,,Alcohol zit hier in de cultuur. Mensen die hier lid zijn van verenigingen hangen elke dag aan de tap. Als een jeugdteam kampioen wordt, regelen de ouders een platte kar met een kratje bier. Bijna alles wordt hier gevierd met drank.” Zelf ging de huisarts van 200 flessen rode wijn per jaar terug naar tien flessen. Hij voelt zich er beter bij.

Raaijmakers zag de gevolgen in zijn praktijk. Patiënten die gevallen zijn na te veel alcoholinname. Of het antwoord van Lieropse jongeren, als de huisarts ze vraagt wat ze in het weekend gaan doen: ,,Zuipen.”

Dat moest anders, vond Raaijmakers. Elk jaar haalt hij tientallen dorpsbewoners over om na carnaval veertig dagen niet te drinken. Dit jaar proberen meerdere huisartsen in Someren mensen te overtuigen om tijdelijk met een groep te stoppen met drinken. Inmiddels is de actie landelijk overgenomen: ruim 11.000 mensen deden dit jaar mee met ‘IkPas’: veertig of dertig dagen geen alcohol drinken.

In Lierop doet dit jaar Prins Carnaval voor het eerst mee. Hij heeft zichzelf opgegeven. Piet van Oosterhout is geboren en getogen in Lierop en heeft een eigen machinaal timmerbedrijf. De woensdag na carnaval volgt meteen de eerste test: haringhappen, traditionele afsluiter van het volksfeest. Het bier slaat hij af. ,,Mijn kompanen in de Raad van Elf begrepen het niet echt. De ene zegt dat ik dom ben, de ander zegt dat-ie zoiets nooit zou doen.” Hij houdt vol.

Kort daarop is Piet van Oosterhout voor een korte vakantie in Tenerife. ’s Middags fietsen, ’s avonds op het terras. Normaal wordt er dan flink gedronken. Nu houdt hij het bij een alcoholvrij biertje. Het kost hem enigszins moeite, maar het helpt dat het bezoek ook geen bier wil. Een aantal dagen later krijgt hij tijdens een excursie een koffie aangeboden met een scheutje drank erdoorheen. Dat drinkt hij toch maar op. Even later slaat hij een wijntje wel af.

Rob Bovens, senior onderzoeker bij wetenschappelijk instituut Tranzo van de Universiteit van Tilburg, deed in 2017 onderzoek naar 5000 mensen die tijdelijk stopten met alcohol drinken. Na afloop bleven zij volgens Bovens 30 procent minder alcohol drinken dan daarvoor. ,,Mensen voelen zich beter, en vragen zich af waarom ze zoveel dronken. Sommige mensen worden zelfs boos, die vinden dat na die periode de overheid alcoholgebruik veel meer moet bestrijden.”

Piet van Oosterhout merkt na twintig dagen nog niet veel, zegt hij. Hij voelt zich niet gezonder. Wel gaat hij eerder naar huis en kan hij vaker ’s avonds de auto pakken. Hij vindt de maandagen altijd wat lastiger, dan heeft mannenkoor A Capella repetitieavond. ,,Als een kalf niet drinken wil, maak ‘m lid van A Capella, dan drinkt-ie vanzelf”, is een oude grap in Lierop.
De mannen zitten allemaal in de oefenruimte, de enige vrouw is dirigente Marion van Eijk. Elk lid heeft een flesje bier binnen handbereik. Behalve Piet, hij drinkt alcoholvrij.
Midden in een lied loopt een van de koorleden naar de bar om bier te halen. Dat gebeurt twintig minuten later opnieuw. Dirigente Marion van Eijk: ,,Het is een gezellig koor, maar bij andere koren heb ik nog nooit meegemaakt dat leden tijdens het oefenen weglopen om bier te halen.” Koorlid Erik Hesius deed een aantal jaar geleden ook mee aan het veertig dagen niet drinken. ,,Ik dacht toen dat ik zonder alcohol geen plezier kon hebben. Maar dat viel hartstikke mee.” Hesius richt locaties voor feesten in, en regelde een tijd geleden de verjaardag van een inwoner van Lierop. Veertig grote kratten bier, voor honderd mensen. ,,Belt hij rond middernacht in paniek op. Hij dacht dat ze niet genoeg zouden hebben. Kun je nagaan.”

Piet van Oosterhout heeft de ruim veertig dagen zonder alcohol volgehouden. ,,Als je nuchter bent dan zie je hoe raar mensen gaan doen als ze dronken zijn. Ik vraag me af of ik ook zo was.” Dus wil Piet minder gaan alcohol nuttigen in de toekomst. Maar, zo sms’t hij: ,,Als de actie voorbij is, dan ga ik er daar eentje op drinken.”